Prowadzę hurtownię dodatków krawieckich w małej miejscowości. Zatrudniam ponad 30 osób. Ostatnio kilkoro pracowników trafiło na zasiłek chorobowy, ale zaczynam się zastanawiać, czy to nie jest zorganizowane działanie. Czy mogę jakoś sprawdzić, czy moi pracownicy rzeczywiście powinni przebywać na zwolnieniu lekarskim, a także czy nie podjęli ewentualnie innej pracy zarobkowej w czasie tego zwolnienia? Znajomy mówił mi, że widział jednego z moich pracowników na placu budowy, nieopodal jego miejsca zamieszkania. Marzena, Pabianice
Choroba uniemożliwiająca pracę zawodową, co oczywiste, uzasadnia przebywanie na zasiłku chorobowym, jednakże w sytuacji opisanej przez Marzenę pojawia się wątpliwość, czy aby na pewno wszyscy bądź niektórzy z jej pracowników wykorzystują zasiłek chorobowy do powrotu do zdrowia, czyli zgodnie z jego przeznaczeniem.
PRAWO PRACODAWCY DO WYKONANIA KONTROLI:
Marzena, jako że zatrudnia powyżej 20 osób, które zgłasza do ubezpieczenia chorobowego i wypłaca im w związku z tym zasiłki chorobowe, może dokonać kontroli pracowników przebywających na zasiłku chorobowym zarówno osobiście, jak i za pomocą upoważnionego pracownika. Przedmiotem kontroli jest sprawdzenie, czy pracownik nie wykorzystuje swojego zwolnienia lekarskiego od pracy, do wykonywania innej pracy zarobkowej, bądź też nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego w sposób sprzeczny z jego celem.
Jednocześnie wydanie zwolnienia lekarskiego może zostać podyktowane koniecznością opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny- i tutaj również bada się, czy ubezpieczony nie podjął w tym czasie innej pracy zarobkowej, nie wykorzystuje zwolnienia w sposób niezgodny z jego celem (a zatem nie do opieki nad chorym dzieckiem, tudzież innym członkiem rodziny, który jest chory), bądź też czy nie ma innych domowników, będących członkami rodziny i pozostającymi we wspólnym gospodarstwie domowym, którzy mogliby zapewnić choremu opiekę; ale tego ograniczenia nie stosuje się i nie sprawdza, gdy chore dziecko ma poniżej 2 lat.
Pracodawca może dość swobodnie typować pracowników do takiej kontroli, powinien jednak w szczególności mieć na względzie takie osoby, które często korzystają z krótkotrwałych zwolnień lekarskich, korzystają z kolejnych okresów zasiłkowych albo wobec których zachodzi podejrzenie, że mogą w czasie zwolnienia lekarskiego wykonywać inną pracę zarobkową.
REGUŁY PRZEPROWADZENIA KONTROLI:
Jak już wspomniałam, pani Marzena może osobiście przeprowadzić kontrolę lub zlecić ją swemu pracownikowi lub osobie trzeciej, co do której ma zaufanie, wystawiając wcześniej pisemne upoważnienie, w którym zawarte będą dane osoby kontrolującej, wraz z jej numerem PESEL oraz numer dokumentu tożsamości, tak aby osobie kontrolowanej umożliwić wylegitymowanie kontrolującego.
Kontrolę prowadzi się:
w miejscu zamieszkania osoby kontrolowanej;
w drugim miejscu pracy lub miejscu prowadzonej przez pracownika własnej działalności gospodarczej;
miejscu czasowego pobytu;
innym miejscu, jeśli z informacji, którymi dysponuje pracodawca, wynika, iż jest to celowe.
Ale pamiętajcie, że nieobecność pracownika w jego miejscu zamieszkania lub miejscu czasowego pobytu niekoniecznie oznacza, że narusza on zasady odbywania zasiłku chorobowego. W tym czasie przecież może mieć przecież wizytę u lekarza! W celu wyjaśnienia tej kwestii należy powtórnie odbyć kontrolę bądź wyznaczyć kontrolowanemu termin do złożenia wyjaśnień, a nieudzielenie lub odmowa udzielenia wyjaśnień traktowana jest jako wykorzystywania zwolnienia niezgodnie z jego celem.
WYNIK KONTROLI I CO DALEJ ?
Jeśli w trakcie prowadzenia kontroli stwierdzono, że zwolnienie wykonywane jest niezgodnie z jego celem lub pracownik podejmuje inną pracę zarobkową w czasie jego trwania, wówczas sporządza się protokół z takiej kontroli. Wzory zarówno upoważnienia dla pracownika do dokonania kontroli jak i wzór takie protokołu stanowią załączniki do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 27 lipca 1999r.
W przypadku stwierdzenia nieprawidłowego wykonywania zwolnienia lekarskiego bez przeprowadzenia kontroli, a na przykład w kontekście uzyskania informacji o wykonywaniu pracy u innego pracodawcy, taki protokół można sporządzić także bez przeprowadzenia kontroli, w tym po wypłaceniu zasiłku chorobowego pracownikowi. Protokół musi być podpisany przez pracownika, którego dotyczy kontrola, w jego treści należy przytoczyć okoliczności, które uzasadniają wykonywanie innej pracy zarobkowej bądź korzystanie ze zwolnienia niezgodnie z jego celem.
Kieruję te słowa nie tylko do Pracodawczyń, ale i Pracownic- w okresie korzystania ze zwolnienia lekarskiego można wykonywać jedynie codzienne zakupy, realizować recepty czy udać się na wizytę do lekarza. Wykonywanie innej pracy zarobkowej, niezależnie od tego czy wykonywana jest na podstawie umowy o pracę, czy też na podstawie popularnej umowy zlecenia, a nawet pracy w gospodarstwie rolnym- wszystko to są podstawy do utraty zasiłku chorobowego!
KIEDY JEST UZASADNIONY ZWROT WYPŁACONEGO ZASIŁKU?
W przypadku gdy pracodawca wypłacił już zasiłek chorobowy, a wystąpiły okoliczności uzasadniające niewypłacanie tego zasiłku, o których pisałam powyżej, pracodawca powinien zwrócić się do miejscowo właściwego terenowej jednostki organizacyjnej ZUS-u, w celu wydania decyzji zobowiązującej ubezpieczonego do zwrotu wypłaconego mu nienależnego świadczenia.
Od decyzji ZUS-u przysługuje odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Pamiętajcie też, że nie musicie wyznaczać terminu kontroli, ani tym bardziej jej zapowiadać z wyprzedzeniem!
Powyższe informacje, stanowią niezbędną pigułkę informacji dla Marzeny i wielu z Was, zarówno tych które prowadzą własną działalność gospodarczą jak i tych, które pracują na etacie.